های پرشر سوییچ یا سوئیچ فشار، یک دستگاه کنترل الکترومکانیکی است که برای نظارت و کنترل فشار سیالات (گاز، مایع یا بخار) در سیستمهای صنعتی و تجاری استفاده میشود. این تجهیز با تشخیص تغییرات فشار و فعال کردن یا قطع کردن یک مدار الکتریکی، نقش مهمی در ایمنی و اتوماسیون سیستمها ایفا میکند.
انواع های پرشر سوییچ
1. سوئیچهای مکانیکی
-
ساختار:
-
شامل دیافراگم، بیلوز (Bellows) یا پیستون
-
فنر تنظیمشده برای نقطه تنظیم (Set Point)
-
کنتاکتهای الکتریکی (NO/NC)
-
-
نحوه عملکرد:
-
با رسیدن فشار به حد، المان مکانیکی حرکت کرده و کنتاکتها را فعال میکند.
-
معمولاً دارای هیسترزیس (Hysteresis) برای جلوگیری از نوسانات سریع هستند.
-
-
کاربردها:
-
کمپرسورهای هوا
-
سیستمهای هیدرولیک
-
پمپهای آب
-
2. سوئیچهای الکترونیکی
-
ساختار:
-
سنسور فشار (پیزو resistive، خازنی)
-
مدارهای الکترونیکی برای پردازش سیگنال
-
نمایشگر دیجیتال و خروجیهای قابل برنامهریزی
-
-
مزایا:
-
دقت بالا (±0.5% FS)
-
قابلیت اتصال به PLC و سیستمهای مانیتورینگ
-
تنظیم نقطه قطع/وصل به صورت دیجیتال
-
-
کاربردها:
-
صنایع نفت و گاز
-
سیستمهای پزشکی
-
خطوط تولید صنعتی
-
اجزای اصلی
-
المان حسگر فشار: دیافراگم، پیستون یا سنسور الکترونیکی
-
مکانیزم تنظیم: پیچ یا صفحهکلید برای تنظیم Set Point
-
کنتاکتهای الکتریکی:
-
NO (Normally Open): در حالت عادی باز، با فعال شدن بسته میشود.
-
NC (Normally Closed): در حالت عادی بسته، با فعال شدن باز میشود.
-
-
هیسترزیس: تفاوت بین نقطه قطع (Cut-Out) و وصل (Cut-In)
نحوه انتخاب
پارامتر | توضیح |
---|---|
رنج فشار | حداکثر فشار قابل تحمل (به بار، psi یا kPa) |
نوع سیال | سازگاری مواد با گاز/مایع/بخار (استیل، برنج، PTFE) |
درجه حفاظت (IP) | مقاومت در برابر گردوغبار و رطوبت (مثلاً IP65) |
دمای کاری | محدوده دمایی قابل تحمل (معمولاً -20°C تا +80°C) |
ولتاژ/جریان کنتاکت | توان الکتریکی قابل تحمل (مثلاً 10A/250VAC) |
کاربردهای صنعتی
-
سیستمهای تهویه مطبوع (HVAC): کنترل فشار گاز مبرد
-
صنایع غذایی: نظارت بر فشار در خطوط پرکن
-
پالایشگاهها: ایمنی مخازن تحت فشار
-
آبیاری: کنترل پمپهای آب بر اساس فشار
نصب و نگهداری
-
نصب صحیح:
-
نصب در نزدیکی منبع فشار (نه در نقاط مرده جریان)
-
استفاده از شیرهای ایزوله برای سرویسدهی
-
-
کالیبراسیون:
-
تنظیم دورهای با دستگاههای فشارسنج دقیق
-
بررسی کنتاکتها برای جلوگیری از چسبندگی
-
-
عیبیابی:
-
مشکل: سوئیچ در فشار مشخص عمل نمیکند.
علت: فرسودگی فنر یا گرفتگی المان حسگر. -
مشکل: نوسانات مکرر کنتاکت.
علت: هیسترزیس تنظیمنشده یا پالسهای فشار.
-
مزایا vs معایب
مزایا | معایب |
---|---|
✔ هزینه پایین (مدلهای مکانیکی) | ✖ دقت محدود در انواع مکانیکی |
✔ نصب و استفاده آسان | ✖ حساسیت به لرزش در محیطهای صنعتی |
✔ عدم نیاز به منبع تغذیه (مکانیکی) | ✖ نیاز به کالیبراسیون دورهای |
جدول مقایسه مکانیکی vs الکترونیکی
ویژگی | مکانیکی | الکترونیکی |
---|---|---|
دقت | ±2-5% FS | ±0.5% FS |
قیمت | ارزان | گران |
تنظیمپذیری | محدود | پیشرفته |
عمر مفید | 100,000 چرخه | 1+ میلیون چرخه |
نتیجهگیری
های پرشر سوییچها ابزارهای ضروری برای کنترل ایمن فشار در سیستمهای صنعتی هستند. انتخاب بین انواع مکانیکی و الکترونیکی به فاکتورهای دقت، بودجه و شرایط محیطی بستگی دارد. مدلهای مدرن الکترونیکی با قابلیتهای ارتباطی (مانند خروجی 4-20mA یا رابط RS485) گزینهای ایدهآل برای صنایع هوشمند محسوب میشوند. نگهداری دورهای و کالیبراسیون منظم، عملکرد بهینه و طول عمر دستگاه را تضمین میکند.