پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان

فاضلاب تولید شده توسط بیمارستان‌ها به دلیل وجود آلاینده‌های مختلفی مانند داروها و پاتوژن‌ها و همچنین مواد شیمیایی مختلف، برای محیط زیست ‌می‌تواند چالش‌ها و مشکلات زیادی را ایجاد کند. با درک اهمیت و  ضرورت تصفیه فاضلاب مراکز درمانی و یا بیمارستان‌ها، پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان (مراکز درمانی) طراحی و تولید شده‌اند. این پکیج‌ها از چندین قسمت مختلف تشکیل شده‌اند. در این نوشتار قصد داریم به بررسی پکیج‌ تصفیه فاضلاب بیمارستانی و نکات پیرامون آن بپردازیم.

پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی در طول زمان با تکامل فناوری تصفیه و افزایش آگاهی زیست محیطی، تغییرات زیادی را تجربه کرده است. در گذشته آگاهی کمی در مورد خطرات فاضلاب بیمارستانی و تأثیرات آن بر محیط زیست وجود داشت. اما با گذشت زمان و افزایش درک از تأثیرات منفی فاضلاب بیمارستانی، تصفیه فاضلاب‌های بیمارستان به یک ضرورت اجتناب ناپذیر تبدیل شد.
در قرن بیستم، تغییرات چشمگیری در آگاهی و مقررات زیست محیطی رخ داد. این تغییرات باعث توسعه فناوری‌های تصفیه فاضلاب شد. با ظهور تصفیه‌خانه‌های شهری، بیمارستان‌ها به دلیل خصوصیات خاص فاضلاب خود، به سیستم‌های تصفیه تخصصی نیاز پیدا کردند.
در اواخر قرن بیستم، پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی معرفی شد. بیمارستان‌ها با فاضلاب‌های پیچیده خود، که حاوی مواد مختلفی از جمله داروها، پاتوژن‌ها و مواد شیمیایی بودند به دنبال راه‌حل‌های مناسبی برای تصفیه فاضلاب خود بودند.
پیشرفت فناوری نقش مهمی ‌در تکامل پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی ایفا کرده است. ادغام فیلتراسیون پیشرفته، فرآیندهای تصفیه بیولوژیکی و فناوری‌های ضد عفونی، به یک روش استاندارد تبدیل شده‌اند. هدف این نوآوری‌ها، نه تنها رعایت مقررات زیست ‌محیطی، بلکه مراعات بهداشت عمو‌می‌مرتبط با تخلیه مواد مضر است.
با سخت‌تر شدن مقررات زیست‌محیطی، بیمارستان‌ها برای رسیدن به استانداردهای کیفیت فاضلاب تعیین شده توسط مراجع مربوطه، بیش از پیش به دنبال پکیج‌ها تصفیه فاضلاب بیمارستانی پیشرفته و به روز هستند.

اصطلاح “پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی معمولاً به یک سیستم تصفیه فاضلاب تخصصی اشاره دارد که به طور خاص برای تصفیه و مدیریت فاضلاب تولید شده توسط بیمارستان‌ها و سایر مراکز بهداشتی طراحی شده است. فاضلاب بیمارستانی ‌می‌تواند حاوی آلاینده‌های مختلفی از جمله پاتوژن‌ها، مواد دارویی، مواد شیمیایی و زباله‌های بیولوژیکی باشد که قبل از آزاد سازی به محیط باید به خوبی تصفیه شوند. پکیج‌های تصفیه فاضلاب مراکز درمانی به صورت تخصصی و با هدف انطباق کیفیت فاضلاب خروجی بیمارستان‌ها با مقررات زیست محیطی طراحی و تولید شده اند. این پکیج‌ها از بخش‌ها مختلفی نشکیل شده اند که به صورت یک مجموعه واحد تولید و عرضه ‌‌می‌شوند.

همان طور که قبلا اشاره شد، فاضلاب تولید شده توسط بیمارستان‌ها به دلیل ماهیت متنوع و پیچیده آلاینده‌های موجود در آن، چالش‌های منحصر به فردی را ایجاد ‌‌می‌کند. فاضلاب تولید شده توسط بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ممکن است شامل زباله‌های بیولوژیکی، داروها، مواد شیمیایی، پاتوژن‌ها و سایر آلاینده‌ها باشد. تصفیه کارآمد این فاضلاب برای حفاظت از سلامت عمومی، محیط زیست و مطابقت با استانداردهای نظارتی دقیق بسیار مهم است. یک پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی شامل اجزاء و فناوری‌های مختلفی برای حذف موثر آلاینده‌ها و اطمینان از مطابقت آب تصفیه شده با استانداردهای زیست محیطی است. در ادامه به معرفی اجزای پکیج تصفیه فاضلاب مراکز درمانی می‌پردازیم.

1- فیلترها

از فیلترها برای غربالگری و تصفیه فاضلاب استفاده ‌می‌‎‌شود. به کمک این فیلترها ذرات جامد معلق و اجسام بزرگ  از فاضلاب جدا ‌می‌شوند. فیلترها معمولا در چند ردیف در کنار یکدیگر قرار گرفته اند و مش بندی آن‌ها با یکدیگر متفاوت است. به کمک فیلترها میتوان مطمئن شد که اجسام بزرگ در فرآیندهای تصفیه بعدی وجود نخواهند داشت.

2- تضفیه کننده‌های بیولوژیکی

تصفیه کننده‌های بیولوژیکی با هدف از بین بردن میکرو ارگانیسم‌ها و سایر مواد آلی طراحی و ساخته شده‌اند. تصفیه کنند‌های بیولوژیکی برای تصفیه لجن نیز استفاده ‌می‌شوند.

3- فیلتراسیون‌های پیشرفته

فیلترهایی که در مراحل بعدی استفاده ‌‌می‌‎‌شود فیلترهای پیشرفته ای هستند که اغلب از فیلترهای غشایی یا ممبران تشکیل شده اند. به کمک این فیلترهای غشایی (MBR) حذف ذرات جامد معلق و آلاینده‌ها مقدار بیشتری صورت ‌می‌گیرد. غشاها با ساختار خاصی که دارند جلوی عبور ذرات جامد را ‌می‌گیرند اما به آب اجازه عبور را ‌می‌دهند. در فیلتراسیون پیشرفته علاوه بر غشاها از اولترا فیلتراسیون نیز ممکن است استفاده شود.

4- ضد عفونی کننده‌ها

ضد عفونی کنند‌ها همان طور که از نام آن‌ها مشخص است برای از بین بردن میکروب‌ها و تصفیه بیولوژیکی ساخته شده اند. ضد عفونی کنند‌ها شامل کلرزنی و یا اشعهUV  هستند. کلر زنی شامل استفاده از ترکیبات مبتنی بر کلر است، در حالی که ضد عفونی UV از نور ماوراء بنفش برای مختل کردن DNA میکروارگانیسم‌ها استفاده ‌‌می‌کند.

5- تصفیه کننده‌ها شیمیایی

با توجه به اینکه فاضلاب بیمارستان‌ها اغلب حاوی فلزات سنگین و مواد شیمیایی هستند. برای رسوب این ترکیبات از تصفیه کننده‌های شیمیایی استفاده ‌می‌‎‌شود. در تصفیه کننده‌ها شیمیایی از منعقد کننده‌ها  و سایر ترکیبات شیمیایی ممکن است استفاده شود.

6- تصفیه کنندهای دارویی (AOPs)

تصفیه کنند‌های داروی دارای فرآیندهای پیشرفته‌ای هستند که برای از بین بردن باقیمانده داروها استفاده ‌‌می‌شوند. تصفیه کننده‌های دارویی از ازن یا پراکسید هیدروژن برای تجزیه باقی مانده داروها استفاده ‌‌می‌کنند .

7- تصفیه کننده ویا از بین برنده لجن

در حین فرآیند تصفیه فاضلاب بیمارستانی لجن تولید ‌‌می‌‎‌شود. این لجن‌ها باید به نحوی مدیریت و کنترل شوند. به کمک تجهیزات بخصوصی که عموما مبتنی بر روش‌های سانترفیوژ هستند، لجن‌ها آبگیری شده و حجم آن‌ها کاهش ‌می‌یابند. لجن باقی مانده نیز بر اساس الزامات قانونی و محیط زیستی یا سوزانده ‌می‌‎‌شود و یا به صورت خاصی در زمین دفن ‌‌می‌شوند.

8-  واحد مانیتورینگ برای نظارت و کنترل

در حین فرآیند تصفیه فاضلاب مراکز درمانی کنترل مولفه‌هایی مانند اکسیژن موجود و Ph ضروری است. برای این منظور از تجهیزات ابزار دقیقی بخصوصی استفاده ‌می‌‎‌شود که به طور مداوم و مستمر پارامترهای مهم پساب بیمارستانی را اندازه گیری کرده و نشان ‌می‌دهند.  

با توجه به شرایط خاص فاضلاب بیمارستانی و مراکز درمانی تصفیه فاضلاب آن‌ها نیازمند مراحل محتلفی است تا اطمینان حاصل شود که پساب تخلیه شده مطابق با استانداردهای نظارتی است و تهدیدی برای محیط زیست یا سلامت عمو‌می‌نیست. تصفیه فاضلاب بیمارستانی شامل مجموعه‌ای از مراحل است که برای حذف یا کاهش انواع مختلف آلاینده‌ها طراحی شده است. این مراحل معمولاً شامل تصفیه درمان مقدماتی، تصفیه درمان اولیه، تصفیه ثانویه و گاهی اوقات فرآیندهای تصفیه درمانی پیشرفته است. در ادامه مراحل تصفیه فاضلاب بیمارستان را بیشتر توضیح ‌می‌دهیم.

1. تصفیه اولیه

    تصفیه اولیه نخستین مرحله در تصفیه فاضلاب بیمارستانی است که شامل حذف مواد جامد بزرگ و زباله از فاضلاب است. در بیمارستان‌ها، فاضلاب ‌می‌تواند حاوی اقلا‌می‌ مانند گاز، باند، سوزن و سایر زباله‌های پزشکی باشد که نیاز به غربالگری دارند.

در غربالگری از فیلترهای درشت و میله ای برای حذف اجسام بزرگ و زباله‌ها استفاده ‌‌می‌‎‌شود. این فیلترها به آب اجازه عبور ‌می‌دهند و در عین حال جلوی عبور مواد بزرگتر را ‌می‌گیرند. پس از غربالگری، فاضلاب ممکن است همچنان دارای شن و ماسه و شن باشد. فرآیندهای حذف شن، اغلب با استفاده از محفظه‌های گردابی یا طبقه بندی گریت، برای جداسازی و حذف این ذرات به کار ‌می‌روند.

2. پالایش بیولوژیکی

پالایش بیولوژیکی یک فرآیند فیزیکی و شیمیایی است که هدف آن ته نشین شدن و جداسازی جامدات معلق و کاهش BOD  است. BOD نشانگر میزان اکسیژن مورد نیاز میکروارگانیسم‌ها برای تجزیه مواد آلی است. پالایش بیولوژیکی اغلب دارای مراحل زیر است:

• رسوب

در این قسمت فاضلاب در مخازنی مانند حوضچه، برای مدت زمانی متوقف ‌‌می‌‎‌شود به این ترتیب آلاینده‌های جامد معلق به کمک نیروی گرانش در انتهای مخزن ته نشین ‌می‌شوند. به این مرحله رسوب گفته ‌می‌‎‌شود در مرحله رسوب در انتهای مخزن لجن تشکیل ‌می‌‎‌شود.

• لخته سازی شیمیایی

مواد شیمیایی مانند منعقد کننده‌ها و لخته سازها اغلب برای بهبود فرآیند ته نشینی اضافه ‌‌می‌شوند. این مواد شیمیایی باعث ‌می‌شوند ذرات جامد معلق ریز به همدیگر بچسبند و در نتیجه به صورت یک ذره سنگین در ته مخزن رسوب کنند.

• کلاریفایرهای اولیه

 جامدات ته نشین شده یا لجن اولیه در زلال سازهای اولیه حذف ‌‌می‌شوند. آب شفاف شده، اکنون با کاهش مواد جامد معلق و BOD، به مرحله بعدی ‌می‌رود.

3. تصفیه ثانویه

در این مرحله به کمک باکتری‌ها و سایر موجودات میکروبی، فاضلاب تصفیه شده از مرحله قبل، به میزان بیشتری تصفیه ‌می‌‎‌شود. هدف از این مرحله کاهش مواد آلی باقیمانده در فاضلاب است.  تصفیه ثانویه از مراحل زیر تشکیل  شده است.

•      فرآیند لجن فعال

 این یک روش متداول تصفیه ثانویه است که در آن فاضلاب برای تشویق رشد میکروارگانیسم‌ها هوادهی ‌‌می‌‎‌شود. این میکروارگانیسم‌ها که اغلب به عنوان لجن فعال شناخته ‌‌می‌شوند، مواد آلی را مصرف ‌‌می‌کنند. سپس مخلوط لجن فعال و آب تصفیه شده ته‌نشین ‌‌می‌‎‌شود و آب شفاف شده از لجن اضافی جدا ‌‌می‌‎‌شود.

• فیلترهای شنی

 در فیلترهای شنی فاضلاب روی بستری از شن پخش ‌‌می‌‎‌شود و باعث رشد بیوفیلم‌های میکروبی ‌‌می‌‎‌شود. همانطور که آب از میان شن‌ها عبور ‌‌می‌کند، میکروارگانیسم‌ها آلاینده‌های آلی را تجزیه ‌‌می‌کنند.

• کنتاکتورهای بیولوژیکی دوار (RBC)

 واحدهای دیسکی شکلی هستند که در فاضلاب ‌می‌چرخند و سطحی را برای میکروارگانیسم‌ها برای اتصال و تصفیه آب فراهم ‌‌می‌کنند. حرکت چرخشی، میکروارگانیسم‌ها را در معرض فاضلاب و هوا قرار ‌می‌دهد و به این ترتیب روند تصفیه را بهبود ‌می‌بخشد.

4. تصفیه پیشرفته

تصفیه پیشرفته مرحله‌ای دیگری است که به منظور افزایش کیفیت فاضلاب انجام ‌‌می‌‎‌شود. تصفیه پیشرفته، همیشه مورد نیاز نیست و بیشتر در مواقعی که استانداردهای بالا و سختگیرانه‌ای برای کیفیت پساب خروجی مدنظر باشد، استفاده ‌می‌شوند. تصفیه پیشرفته شامل مراحل زیر است.

•  فیلتراسیون

فرآیندهای فیلتراسیون، مانند فیلتراسیون شنی یا فیلتراسیون غشایی، برای حذف باقیمانده جامدات معلق، باکتری‌ها و سایر ذرات از آب استفاده ‌‌می‌‎‌شود.

• حذف مواد مغذی

 برخی از پکیج‌های تصفیه فاضلاب بیمارستان‌ها فرآیندهایی مانند حذف بیولوژیکی مواد مغذی را برای کاهش مواد مغذی اضافی مانند نیتروژن و فسفر اجرا ‌‌می‌کنند. این مواد مغذی اگر به مقدار زیاد تخلیه شوند، ‌می‌توانند باعث ایجاد مشکلات زیست محیطی مانند شکوفه‌های جلبکی در آب‌های دریافت کننده شوند.

•    ضد عفونی

 ضدعفونی برای از بین بردن میکروارگانیسم‌های بیماری زا قبل از تخلیه آب تصفیه شده به محیط بسیار مهم است. روش‌های رایج ضد عفونی شامل کلرزنی، تابش اشعه ماوراء بنفش (  UV) و ازن زنی است.

5. تصفیه و دفع لجن

    در طول فرآیند تصفیه فاضلاب مراکز درمانی، واحدهای مختلف پکیج تصفیه فاضلاب، لجن تولید ‌‌می‌کنند. لجن حاوی مواد جامد خارج شده از فاضلاب است و اغلب محصول فرعی فرآیندهای تصفیه اولیه و ثانویه است. مدیریت صحیح لجن برای جلوگیری از محیط زیست ضروری است

6. نظارت و انطباق پساب

    نظارت مداوم بر آب تصفیه شده یا پساب برای اطمینان از مطابقت با استانداردهای قانونی قبل از تخلیه ضروری است. پارامترهایی مانند BOD، مواد جامد معلق، pH و سطوح ضد عفونی به طور معمول اندازه‌گیری ‌‌می‌شوند.

7. بازیابی منابع

تصفیه‌خانه‌های فاضلاب به طور فزاینده‌ای در حال بررسی فرصت‌هایی برای بازیابی منابع از پساب و لجن تصفیه شده هستند. این شامل استخراج انرژی، مواد مغذی و مواد با ارزش از زباله است.

استفاده از مواد مناسب در پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی (مراکز درمانی) بسیار حیاتی است. جنس بدنه پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی باید در مقابل عوامل مختلف شیمیایی پایداری داشته باشد. در ادامه در مورد جنس بدنه پکیج بیمارستانی و ویژگی‌هایی که باید داشته باشید توضیح داده ‌‌می‌‎‌شود.

مقاومت در برابر خوردگی

جنس بدنه پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی باید در برابر عوامل خورنده موجود در فاضلاب، مثل مواد شیمیایی، مقاومت داشته باشد. به همین دلیل جنس بدنه پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی اغلب از موادی مانند فولاد ضد زنگ و پلاستیک تقویت شده با فایبرگلاس ساخته ‌‌می‌‎‌شود.

سازگاری شیمیایی

جنس بدنه باید با مواد شیمیایی و آلاینده‌های موجود در فاضلاب سازگار باشند. این مواد باید تحت تأثیر pH، دما و آلاینده‌های مختلف توانمندی سازگاری داشته باشند.

ساختار با استحکام بالا

جنس بدنه پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی برای مقاومت در برابر تنش‌های مکانیکی باید استحکام بالا و ساختار مقاوم داشته باشند.

اجزای غیر سمی ‌و غیر واکنشی

مواد باید غیرسمی و غیر واکنشی باشند تا آب تصفیه شده از هر گونه آلاینده احتمالی محافظت شود. در بخش‌هایی از پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی از اشعه ماوراء بنفش استفاده ‌می‌‎‌شود، بنابراین جنس بدنه پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستانی باید در مقابل این اشعه به خوبی مقاوم باشد.

طراحی و ساخت پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان به عنوان یک سیستم حیاتی در مدیریت پسماندهای بیمارستانی، نیازمند توجه به عوامل متعددی از جمله استانداردها، ایمنی، کارایی، و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته است. در زیر به برخی از نکات کلیدی در طراحی و ساخت پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان اشاره ‌‌می‌‎‌شود.

1. توجه به نوع فاضلاب بیمارستان

طراحان باید به دقت مشخص کنند که فاضلاب بیمارستان چه ویژگی‌ها و آلاینده‌های خاصی دارد. بیمارستان‌ها ممکن است فاضلاب بیمارستان‌ها و مراکز درمانی ممکن است حاوی مواد شیمیایی و آلاینده‌های مختلفی باشد. طراحان قبل از هر کاری باید به دقت ویژگی فاضلاب بیمارستان را مشخص کنند.

2. استفاده از تجهیزات مقاوم در برابر خوردگی

با توجه به وجود مواد شیمیایی مختلف، تجهیزات باید از مواد مقاوم در برابر خوردگی ساخته شده باشند. استفاده از فولاد ضد زنگ و پلاستیک تقویت شده با فایبر گلاس از جمله گزینه‌های رایج در ساخت این پکیج‌ها است.

3. سازگاری با استانداردها

طراحی پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان، باید با استانداردها و مقررات محلی و بین‌المللی مطابقت داشته باشد. این امر شامل استانداردهای ایمنی، تخلیه پسماند، و حفاظت از محیط زیست ‌می‌‎‌شود.

4. استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته

پکیج تصفیه باید از تکنولوژی‌های پیشرفته در زمینه تصفیه فاضلاب استفاده کند. این مهم شامل فرآیندهای بیولوژیکی مانند فرایند فعال‌کردن لجن (Activated Sludge)، استفاده از فیلترها و ممبرن‌ها، و روش‌های پیشرفته دیگر ‌می‌‎‌شود.

5. مدیریت لجن

یکی از چالش‌های اصلی در طراحی و ساخت پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان، مدیریت لجن است. طراحی باید به نحوی باشد که حجم لجن، پسماند جامد، و مدت زمان مورد نیاز برای پردازش لجن به حداقل برسد.

6. قابلیت مانیتورینگ و کنترل

پکیج تصفیه باید دارای سیستم‌های مانیتورینگ و کنترل پیشرفته باشد تا عملکرد آن به دقت نظارت شود. سنسورها و سیستم‌های اتوماتیک می‌توانند در افزایش کارایی و کاهش خطاها کمک کنند.

قیمت پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان به جنبه‌های مختلفی وابسته است. قیمت نهایی معمولاً با توجه به نیازهای خاص هر بیمارستان، ابعاد سیستم، فناوری مورد استفاده، و شرایط محیطی مشخص ‌می‌‎‌شود.

اولین عامل تأثیرگذار در تعیین قیمت پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان، ابعاد و ظرفیت پکیج تصفیه می‌باشد. بیمارستان‌های بزرگ با حجم بالا از تصفیه فاضلاب، نیاز به سیستم‌های پیچیده‌تر و بزرگتر دارند که معمولاً هزینه آن‌ها بیشتر است. همچنین، نوع فناوری استفاده شده در پکیج (مانند استفاده از فرآیندهای بیولوژیکی پیشرفته) می‌تواند یک عامل مهم در افزایش قیمت پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان باشد.

فرآیند‌های تصفیه و مراحل مختلف که برای حذف آلاینده‌ها از فاضلاب بیمارستان مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز بر قیمت پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان تأثیر دارند. استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند ممبرن‌ها و سیستم‌های UV، هزینه را افزایش می‌دهد.

علاوه بر این، نیاز به سیستم‌های مانیتورینگ و کنترل پیشرفته برای نظارت بهتر بر عملکرد و اصلاح مشکلات نیز ممکن است هزینه را افزایش دهد. در نهایت، نصب و راه‌اندازی پکیج تصفیه نیز به عنوان یک هزینه جداگانه در نظر گرفته ‌می‌‎‌شود که به متخصصان ماهر و تیم‌های فنی نیاز دارد.

در کل، تعیین دقیق قیمت پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان بستگی به ویژگی‌ها و نیازهای خاص هر پروژه دارد و نیاز به ارزیابی دقیق این عوامل دارد تا یک ارزیابی کامل انجام شود.

نتیجه گیری

پکیج‌های تصفیه فاضلاب بیمارستانی نقش حیاتی در کاهش اثرات زیست‌محیطی پساب‌های خطرناک بیمارستان‌ها ایفا می‌کنند. با توجه به حجم بالای پساب‌های آلوده به مواد شیمیایی، دارویی و میکروبی، استفاده از این سیستم‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پکیج‌های تصفیه فاضلاب بیمارستانی با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، ضمن حذف آلاینده‌های مضر، باعث کاهش آلودگی منابع آب و حفظ سلامت عمومی جامعه می‌شوند. به همین دلیل، سرمایه‌گذاری در این سیستم‌ها نه تنها به لحاظ محیط زیستی ضروری است، بلکه از نظر بهداشتی و اقتصادی نیز برای مراکز درمانی بسیار سودمند است.